De uitdagende wereld van onderwaterfotografie

Peter Ryngaert

De passie voor fotografie werd bij Peter Ryngaert al aangewakkerd toen hij als kleine jongen een simpel cameraatje kreeg van zijn ouders. Zijn eerste echte foto maakte hij al op zijn zevende. Samen met zijn vrouw heeft Peter nog een andere passie: reizen. Die worden uiteraard allemaal vastgelegd met de camera. Na verschillende mooie reizen waren Peter en zijn vrouw op zoek naar een gezamenlijke sport, ze kozen de duiksport. Als je het vaste land al veelvuldig hebt vastgelegd, wat is er dan uitdagender dan de onderwaterwereld? Peter schafte in 1993 zijn eerste amfibiecamera aan en heeft inmiddels meer dan 2400 duiken gemaakt om de prachtige wereld onder zeeniveau vast te leggen. Na meerdere jaren ervaring werd hij instructeur en leidt hij mensen op tot onderwaterfotograaf.

De uitdagende wereld van onderwaterfotografie

Het leukste aan onderwaterfotografie is de uitdaging. Die ligt vooral bij het vastleggen van de prachtige kleuren die je veelal onderwater tegenkomt. Daarvoor moet je namelijk zo dicht mogelijk bij je onderwerp komen, in ieder geval binnen vijf meter. Ook kunstlicht is essentieel bij onderwaterfotografie, omdat de kleuren niet altijd waarneembaar zijn, bijvoorbeeld als je heel diep onderwater bent. Je hebt dus een goede flitser nodig. Alles bij elkaar neem je heel wat mee het water in. Niet alleen je camera-apparatuur, maar ook een hele duikuitrusting! Je hebt maar één kans om goed beslagen ten ijs te komen. Eenmaal onderwater kun je bijvoorbeeld niet nog even de batterijen van je flitser wisselen. Een goede voorbereiding is alles.

Dubbele voorbereiding

Eigenlijk doe je een dubbele voorbereiding; zowel je camera-uitrusting als je duikuitrusting moet tiptop in orde zijn. Eén van de eerste dingen waar ik voor zorg, zijn opgeladen batterijen voor mijn flitser. Als je die niet kunt gebruiken, is je duik voor niks geweest. Daarna check ik of de onderwaterbehuizing van mijn camera volledig waterdicht is. Daar neem ik echt de tijd voor, want stel je voor dat er net iets tussen de sluiting zit. Tot slot lees ik mij goed in over de plek waar ik ga duiken. Welke flora en fauna zijn er? Is er op de dag van de duik goed zicht onderwater? Is er misschien een wrak dat ik op de foto wil zetten? Afhankelijk hiervan stel ik specifieke doelen over hetgeen ik op de foto wil zetten.

Camera-uitrusting

Op dit moment gebruik ik een Nikon D7100 camera met een bijpassende waterdichte behuizing van Hugyfot. Daarnaast heb ik verschillende lenzen van Nikon en Sigma. Je moet er rekening mee houden dat onderwaterfotografie twee keer zo duur is. De onderwaterbehuizing is bijvoorbeeld al net zo duur als de camera zelf. Ik ken mijn camera door en door. Dat moet ook wel, want onderwater gaat alles moeizamer dan boven water. Het is dus erg handig als je weet waar alle knoppen zitten, zodat je op gevoel je camera kunt instellen. Voor onderwaterfotografie heb je daarnaast ambfibieflitsers nodig. Met de huidige technologie zijn die gelukkig een stuk kleiner dan vroeger. Ze zijn daardoor beter hanteerbaar en een stukje lichter. Ook zijn ze krachtiger geworden, waardoor minder vermogen nodig is om een evenwaardige sterke flits uit te sturen.

Instellingen voor mooie onderwaterfoto’s

Zoals ik al zei, ken ik mijn camera door en door. Je hebt onderwater weinig tijd om na te denken over de juiste instellingen. Ik adviseer mijn onderwaterfotografie cursisten dan ook om eerst nog eens heel goed de handleiding van je camera door te lezen. Een goede belichting op je onderwerp is essentieel. Naast kennis over de flitser, moet je veel weten over de instellingen van de sluitertijd en het diafragma. Ik hoor mensen vaak zeggen dat ze de sluitertijd nodig hebben om het flitslicht te regelen. Dit is een misvatting, want de tijdsduur van de flitser valt altijd binnen de verschillende sluitertijden. Welke sluitertijd je kiest maakt dus niet uit voor het flitslicht op je onderwerp. Wel kun je met de sluitertijd bepalen hoe donker of licht de achtergrond van je onderwerp op de foto is. Met een langere sluitertijd wordt de achtergrond van je onderwerp lichter en met een korte sluitertijd donkerder.

Het diafragma heeft wél invloed op de belichting van je onderwerp, want die bepaalt hoeveel licht van de flitser in je camera komt. Als je veel scherptediepte wilt, gebruik je een kleine diafragmaopening. Daarvoor heb je een sterke flits nodig. Andersom kun je een zwakkere flits gebruiken, omdat een grote diafragmaopening al meer licht doorlaat.

Verder kun je een lage ISO-waarde hanteren (bijvoorbeeld van 100), omdat er door de flits al veel licht op je onderwerp valt. Maar, je wilt je flitser zo efficiënt en zo lang mogelijk gebruiken. Daarom is het slim om hem niet constant op volle kracht te laten werken. Met een hogere ISO, bijvoorbeeld ISO 200, en dus een hogere lichtgevoeligheid, kun je je flitser minder sterk instellen. Je compenseert de zwakker ingestelde flits dus met een hogere ISO-instelling. Doordat de flits zwakker is en korter duurt, staat ‘ie sneller klaar voor de volgende foto.

Verschillende type lenzen

In tegenstelling tot een natuurfotograaf, gebruikt een onderwaterfotograaf geen telelenzen, maar macro- en groothoeklenzen. Als je van heel dichtbij onderwerpen, zoals vissen en ander (kleinere) zeedieren, op de foto wilt zetten, heb je een macrolens nodig. Vooral wanneer het zicht onderwater slecht is en je nog dichterbij je onderwerp moet komen. Als je een onderwaterlandschap vastlegt, gebruik je bij voorkeur een fisheye lens. Die heeft een breedhoek van 180 graden. Je kunt hiermee van dichtbij veel van het onderwerp vastleggen; op slechts drie à vier meter afstand zet je een compleet wrak op de foto. Die korte afstand heb je nodig om alle mooie kleuren op de foto te krijgen. Met een fisheye lens én een flitser fotografeer je de prachtig ambiance van het schip, begroeid met fel gekleurd koraal.

Mijn 1000e duik

Eén van de meest memorabele duiken die ik heb gedaan, was in de Malediven. Volgens mijn logboek was dit exact mijn 1000e duik. Tijdens deze duik fotografeerde ik een walvishaai. Deze majestueuze dieren kom je niet vaak tegen en dit maakt het een erg bijzondere herinnering. Niet iedereen krijgt de kans om zo’n dier van dichtbij te zien, laat staan op beeld vast te leggen. Je hoeft trouwens niet altijd ver weg voor een bijzondere foto. Ook in de Oosterschelde en de Noordzee maak je prachtige foto’s, bijvoorbeeld van een zeepaardje of een wrak. Een heel mooie en toegankelijk plek om onderwaterfotografie te beoefenen is de Rode Zee in Egypte. De kleuren van het koraal en de vissen zijn fantastisch.

Een hele kast vol fotoboeken

Ik ken CEWE al sinds de jaren ‘90. Ik werkte toen voor een overheidsbedrijf. Daar stond een brievenbus waar je filmrolletjes in kon doen die ontwikkeld werden in een CEWE fabriek. Sinds CEWE fotoboeken maakt, zijn mijn vrouw en ik vaste klant geworden. Iedere reis die we maken leggen we vast in een fotoboek. Mijn vrouw is hier erg goed in en zet alle fotoboeken in elkaar met behulp van de CEWE software. We hebben inmiddels een hele kast vol staan.